سیستم بخار در دستگاه‌های هواساز (Air Handling Units - AHUs) یکی از اجزای کلیدی برای تأمین رطوبت و بهبود کیفیت هوای محیط است. این سیستم معمولاً در مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، صنایع دارویی، آزمایشگاه‌ها و ساختمان‌های تجاری که کنترل دقیق رطوبت ضروری است، استفاده می‌شود. در ادامه، توضیح مختصر و جامعی در مورد این سیستم ارائه می‌شود :


اجزای اصلی سیستم بخار در هواساز:

1. مولد بخار (Steam Generator):- بخار موردنیاز می‌تواند از یک بویلر مرکزی یا یک مولد بخار الکتریکی مستقل تأمین شود.
- در هواسازهای کوچک‌تر، گاهی از رطوبت‌سازهای الکتریکی داخلی استفاده می‌شود که آب را به بخار تبدیل می‌کنند.


2. نازل‌ها یا توزیع‌کننده‌های بخار (Steam Distributors) :- بخار تولیدشده از طریق نازل‌های مخصوص یا لوله‌های توزیع در جریان هوای عبوری از هواساز پخش می‌شود.
- این نازل‌ها طوری طراحی شده‌اند که بخار به‌صورت یکنواخت در هوا مخلوط شود و از چگالش (تشکیل قطرات آب) جلوگیری کنند.


3. شیر کنترل بخار (Steam Control Valve):- برای تنظیم مقدار بخار تزریقی به جریان هوا استفاده می‌شود.
- این شیر معمولاً با سنسورهای رطوبت‌سنج (Hygrometer) و کنترلرهای اتوماتیک هماهنگ است تا سطح رطوبت را در محدوده مطلوب نگه دارد.
4. تله بخار (Steam Trap):- برای تخلیه آب کندانس‌شده (ناشی از سرد شدن بخار) و جلوگیری از هدررفت بخار استفاده می‌شود.



5. سیستم فیلتراسیون آب:
- آب ورودی به سیستم بخار باید تصفیه‌شده باشد تا از رسوب‌گذاری و خوردگی در تجهیزات جلوگیری شود. معمولاً از فیلترهای سختی‌گیر یا سیستم‌های اسمز معکوس (RO) استفاده می‌شود.
 نحوه عملکرد:
- تولید بخار: آب در مولد بخار گرم شده و به بخار تبدیل می‌شود. بخار تولیدی باید تمیز و عاری از آلاینده‌ها باشد، به‌ویژه در کاربردهای حساس مانند اتاق‌های تمیز (Clean Rooms).
- تزریق بخار: بخار از طریق نازل‌ها به جریان هوای عبوری از هواساز تزریق می‌شود. این کار باعث افزایش رطوبت نسبی هوا می‌شود.
- کنترل رطوبت: سنسورهای رطوبت‌سنج دائماً سطح رطوبت را اندازه‌گیری کرده و شیرهای کنترل بخار را تنظیم می‌کنند تا رطوبت در محدوده تنظیم‌شده (معمولاً بین 40-60%) باقی بماند.

مزایای سیستم بخار در هواساز:
- کنترل دقیق رطوبت: بخار به‌سرعت با هوا مخلوط شده و رطوبت را به‌صورت یکنواخت افزایش می‌دهد.
- عملکرد بهداشتی: بخار داغ (به‌ویژه بخار تمیز) می‌تواند محیطی عاری از میکروب‌ها ایجاد کند.
- مناسب برای کاربردهای صنعتی: در صنایعی که رطوبت ثابت برای فرآیندهای تولید (مثل نساجی یا الکترونیک) ضروری است، بسیار کارآمد است.
معایب:
- هزینه اولیه و نگهداری بالا: نصب مولد بخار و تجهیزات مرتبط هزینه‌بر است و نیاز به نگهداری منظم دارد.
- مصرف انرژی: تولید بخار، به‌ویژه در سیستم‌های الکتریکی، انرژی زیادی مصرف می‌کند.
- خطر چگالش: اگر سیستم به‌درستی طراحی یا نگهداری نشود، ممکن است بخار به آب مایع تبدیل شده و باعث مشکلات رطوبتی یا رشد قارچ شود.

نکات طراحی و نگهداری:
- انتخاب نوع بخار: در کاربردهای حساس (مثل بیمارستان‌ها)، از بخار تمیز (Clean Steam) استفاده کنید که با آب مقطر تولید شده و عاری از مواد شیمیایی است.
- عایق‌کاری مناسب: لوله‌های انتقال بخار باید عایق‌بندی شوند تا از اتلاف حرارت و چگالش جلوگیری شود.
- بازرسی دوره‌ای: تله‌های بخار، شیرها و نازل‌ها باید مرتب بررسی شوند تا از گرفتگی یا نشتی جلوگیری شود.
- کیفیت آب: استفاده از آب تصفیه‌شده برای جلوگیری از رسوب در تجهیزات ضروری است.

کاربردها:
- بیمارستان‌ها و اتاق‌های عمل: برای جلوگیری از خشکی هوا و کاهش خطر الکتریسیته ساکن.
- صنایع دارویی و غذایی: برای حفظ شرایط استاندارد تولید.
- ساختمان‌های تجاری: برای بهبود آسایش ساکنان و کاهش مشکلات ناشی از هوای خشک (مثل ترک‌خوردگی چوب یا مشکلات تنفسی).